PRP BEHANDELING PEES PAARD
PRP is een behandeling voor paarden met peesblessure. Door PRP kunnen bepaalde peesblessures beter gaan herstellen.
EEN ATLEET
Een paard is, zeker in vergelijking tot zijn omvang, een extreem atletische diersoort. In de natuur moet de kudde met regelmaat op de vlucht en reizen. Ook de oudere paarden moeten mee, anders zijn ze prooi. Paarden worden nu geen prooi meer, maar feit is dat paarden die weinig bewegen, sneller andere gezondheidsproblemen krijgen.
Kunnen bewegen is bij paarden een kern van gezondheid.
Als een schade in een pees sterk gaat cumuleren, wordt beweging uiteindelijk steeds stijver en moeilijker. Als een paard uiteindelijk niet pijnvrij op de benen kan staan en gaan, is er vandaag de dag dan natuurlijk geen enkele jager meer. In een uiterste geval kan het peesweefsel een harde klap krijgen of geleidelijk te veel verzwakt zijn zodat de pees volledig gaat scheuren. Dat is zeer pijnlijk en verder leven is accuut uitgesloten. Gelukkig is een volledige peesklap een echt niet vaak voorkomende situatie.
Echter, de grote impact van een mogelijke peesklap onderstreept wel hoe belangrijk de pees, als relatief klein element, voor het paard is. Een paard kan zelfs heel veel goed gevormde spieren hebben, maar heeft daar weinig tot helemaal niets meer aan, als een pees haar krachten niet meer goed van spier naar ketens bewegende gewrichten over kan brengen.
Een pees kan dus zwakke schakel in een sterk ogend geheel zijn en stap voor stap het gaan en staan van het paard sterker gaan beinvloeden. In het algemeen zien we daarom pezen graag zo goed mogelijk bewegingsbestendig blijven, zodat er zo veel mogelijk toekomst met beweging en levenskwaliteit aanwezig kan blijven.
Sommige mensen hebben enige aversie tegen injectietherapieen in paardenbenen. Maar het is ook goed als mensen leren, niet alles over een kam te scheren.
Wij zijn ook van mening dat je niet direct lukraak allerhande medicamenten moet in spuiten, voordat je een diagnose hebt en exacter weet wat en waarom je iets doet. In dat geval kan je met injectietherapieen namelijk ook relatief makkelijk veel kwaliteit levensjaren toe voegen.
PRP EN BEPAALDE PEESBLESSURE
PRP blijkt met name kansrijk, als de condities voor PRP ook "goed" zijn. Niet iedere peesblessure leent zich voor PRP en het is een middel tussen andere boostermiddelen zoals stamcel, shockwave enz.
Heel simpel gezegd wil je voor goede toepassing van PRP een voldoende echt "gat" in de pees hebben. Ook moet de blessure bij voorkeur zeer recent zijn, omdat het weefsel dan nog goed reageren kan.
Kortom, de situatie op concrete echobeelden bepalen of bij de exacte peesaandoening, PRP een echte kans geeft tot verbetering te gaan leiden. Het effect hangt vervolgens natuurlijk nog altijd ook af van andere randfactoren voor revalidatie.
CONCREET HERSTEL VAN DE PEES
Het probleem bij een peesblessure is, dat dit stuk weefsel slecht doorbloed is. Het is helaas een feit dat herstel van een peesblessure daardoor langzamer gaat, dan we het paard gunnen.
Nog vervelender punt is dat het terugkerende weefsel iets minder kwaliteit heeft. Het stukje weefsel dat terug komt is minder elastisch dan het originele weefsel. Dat is vervelend, want dat maakt de pees bij verder gebruik toch iets kwetsbaarder, om weer te beschadigen.
Met minder goed weefsel op een cruciale plaats in de bewegingsketen, is het ijs voor het paard een stukje dunner geworden. In welke mate daarna risico op verdere overbelasting teruggebracht kan worden door aanpassingen in management (denk bijvoorbeeld aan type werkbelasting, standverbetering, trainingsschema enz) is dan uiteraard per paard en situatie sterk verschillend.
We zien vaak dat een peesblessure primair is (na een incidident zoals uitglijden enz) of secundair (elders in het lichaam ontwikkelen er problemen, die soms wel en soms niet op te lossen zijn).
Een laatste punt is dat een humane atleet zelf ook begrijpt dat je bij minder fijne echobeelden, echt even iets voorzichtiger moet gaan zijn, voordat je een langdurige blessure heb. Een paard denkt dat niet, die wordt pas voorzichtiger als hij bij gebruik echt flinke pijn voelt. Staat een paard wat hoger in het bloed, dan kan het lijf dus ook wat sneller moeite gaan krijgen dat hoofd altijd maar te blijven volgen.
PRP EN PEESLETSEL
PRP is een lichaamseigen product. Bij PRP tappen we bloed bij het paard af en dat ondergaat een behandeling. Daarna spuiten we onder echobegeleiding plasma/bloedplaatjes exact op de plaats des onheils in de pees, wat aan het beschadigde weefsel nieuwe groeifactoren gaat af geven. Deze groeifactoren helpen te komen tot snellere granulatie (opvulling) van de blessure.
HOE VERLOOPT DE PRP BEHANDELING ?
De totale behandeltijd duurt ongeveer 45 minuten.
Het paard heeft er niet veel last van. Terwijl het paard in de stand staat, scheren we een stukje bij de hals kaal, maken dit steriel en nemen wat bloed af. Dat bloed gaan we in de andere kamer mixen en daarna gaat het een centrifuge in. We scheiden de bloedplaatjesfractie en concentreren het door middel van centrifugeren.
Zo ontstaat plasma, met een hoge concentratie bloedplaatjes. In de bloedplaatjes zitten groeifactoren en ontstekingsmodulatoren, kortom gerichte voeding. Dit gaan we in spuiten om de ingroei van bloedvaten en collageenproductie te verbeteren en ontsteking te remmen. Zo stimuleren we vorming van granulatieweefsel.
Het paard krijgt sedatie en plaatselijke verdoving, de assistente houdt een ander been vast en in rust en onder echobegeleiding spuiten we het plasma in op de plaats van het letsel.
Na behandeling gaat er uiteraard een verbandje om en kan het paard, zodra het roesje uitgewerkt is, mee naar huis.
Het is dus een relatief lichte ingreep, waarbij we uiteraard wel in de omstandigheden moeten zijn, dat we steriel en secuur kunnen werken.
SUCCES PRP
Voor het volledig correct mixen van het bloed hebben paardenartsen een pakket nodig. Dit pakket maakt PRP niet de meest goedkope behandeling. Dat kunnen wij niet veranderen. In dit opzicht zijn wij natuurlijk ook maar een schakel in ontwikkelingen.
ONTWIKKELINGEN BEHEERSING LETSELVORMING
Feit is dat peesletsel meerdere oorzaken kan hebben, grote klappen geven direct grote schade. Dat maakt herstel direct moeilijker. Echter, veel peesblessures beginnen niet met extreem grote schade door redenen van buitenaf, maar beginnen kleiner via overbelasting.
De kracht van herstel gaat dan sterk samen met het zo snel mogelijk herkennen van schade en het zo veel mogelijk kunnen "fixen" van de schade.
Het mogelijke succes van PRP begint dus ook echt met het type peesblessure en de fase waarin de blessure zit. De blessure moet een gat zijn maar ook nog relatief "vers" zijn. Want daarna volgt immers de herstelfase van weefsel. In het algemeen gaat terugdringen van peesblessureleed sterk samen met vroege ontdekking van zeer milde pijnsensatie in benen tijdens beweging.
Niet alleen zwelling in een been maar ook veranderingen in gedrag tijdens het rijden. Bij milde pijnsensantie geeft een paard altijd enige veranderingen in gedrag. Ruiters denken vaak aan 1000 oorzaken, maar vaak als laatste aan milde kreupelheid, omdat dit de minst leuke denkrichting is.
TERUGDRINGEN VROEGTIJDIGE UITVAL
Er is de afgelopen jaren al veel via preventie gewonnen door toename in aandacht voor de omstandigheden tijdens beweging. Betere bodemcondities, beter opbouw van training, het besef dat goed gebruik van hals en onderkaak effect heeft op pezen en gewrichten, het belang van voldoende frequentie en kwaliteit bij hoefonderhoud enz. Ook de fokkerij zal nog een steentje bij kunnen dragen, want het is algemeen duidelijk dat er bij kans op problemen zeker ook genetische factoren rol kunnen spelen.
Toch blijven paardenlijven altijd kwetsbaar. De effectiviteit van diverse behandelmethoden bij ontstane peesblessures gaan vervolgens sterk samen met het belang van het vroegtijdig juist beoordelen van veranderingen in beweging. Ook al kost het ons veel tijd de nieuwste technieken te leren gebruiken, via ervaring met nieuwe technieken voegen we nu al veel scherpte en objectiviteit toe. Zie ook uitleg over EquiMoves in combinatie met het kunnen plaatsen van locale verdovingen.
Wij onderschatten niet hoe belangrijk dat is. Het is immers met zekerheid niet de aquatrainer, maar de combinatie van focus op algemene preventie en sneller en gerichter ingrijpen bij veranderingen in beweging, die daadwerkelijk kan leiden tot afname van langdurige blessures.
Zorgen dat ALS er revalidatietrajecten moeten komen, deze daadwerkelijk direct gaan beginnen met veel hogere kansen. Een supersterke ketting wordt nooit meer sterker dan zijn zwakste schakel. Daarom focus op het geheel, maar zeker ook op de zwakke schakels zelf.
Het zal nooit zo zijn dat het vinden van kreupelheid en schadevorming leuk wordt. Echter, als hiermee alsnog nog vele extra mooie jaren levenskwaliteit gewonnen kan worden, is het zeker de moeite waard.