Eotrh tandziekte bij paarden
EOTRH is een tandziekte, het staat voor Equine Odontoclastic Tooth Resorption and Hypercementosis. De tandwortels worden door de ziekte aangetast. Ze lossen heel langzaam op (resorption) en reageren door extra cement af te zetten (hypercementosis). De ziekte vordert meestal gestaag en gaat er dan toe leiden dat het paard minder gezond wordt.
Het komt bij mensen niet voor. Als het ontstaat bij een paard -gelukkig ook niet erg vaak-, is het vaak wel een nieuw onderwerp voor een paardeneigenaar en aanleiding geven voor wat grotere ingrepen in het gebit.
Daarom maakten we deze pagina, om nog eens rustig na te lezen, wat het nu is.
De exacte oorzaak van deze tandaandoening is helaas in de wetenschap niet goed duidelijk. Daarom is er ook nog geen medicijn om de aandoening, die toch met regelmaat voorkomt, te stoppen of te voorkomen. Het is uiteindelijk een zeer pijnlijke aandoening die sommige, of alle voortanden gaat treffen. Soms slaat de ontwikkeling nog iets verder door naar achteren, naar ruinentanden, maar gelukkig beperkt het zich meestal tot een of meerdere snijtanden. De aandoening komt voor bij oudere paarden, maar we zien het ook wel eens bij een iets jonger paard dus leeftijd is geen 100% waterdichte garantie.
Op deze foto zien we een paard, waar de ziekte al in een verder gevorderd stadium is. Het extra aangemaakte cement is dan al duidelijk zichtbaar als een knobbel onder het tandvlees.
CONTROLE VIA RONTGENFOTO
Via een rontgenfoto kunnen we in vroeger stadium de ziekte herkennen en goed zien welke tanden op dat moment zijn aangedaan. Dit is belangrijk, want de aandoening is wel degelijk voelbaar voor het paard. Paarden laten gebitspijn helaas echt niet altijd goed zien, ze lijden doorgaans in stilte. Zeker mensen met Friezen moeten alert zijn dat Friezen echt niet snel iets laten merken.
Het paard gaat echter wel minder kauwen en loopt zo door een knagende tandpijn toch geleidelijk terug in algehele conditie en weerstand. Dat kan de deur weer open zetten voor andere problemen. Het is ook logisch dat we maagzweren en tandproblemen samen kan gaan. Kortom, voor behoud gezondheid is een pijn in het gebit niet heel handig.
Rontgenfoto's kunnen we op de praktijk maken maar ook op stal bij het paard, mits assistentie te regelen is.
Onze praktijk zit in de regio tussen Noord Holland en Zuid-Holland. Ook als u normaal elders client bent, kunnen wij deze ingreep voor u verrichten. Omdat niet alle praktijken deze ingreep verrichten, verrichten wij hem juist heel vaak.
HET TREKKEN VAN AANGETASTE TANDEN
Bij een verdere ontwikkeling van EOTRH is helaas de enige remedie het verwijderen van de aangetaste snijtanden. Bij meerdere tanden is de ingreep natuurlijk iets groter dan bij het verwijderen van 1 tand. We werken dan alleen op de praktijklocatie. Een paard hoeft daarvoor niet op een operatietafel, maar we zetten het daarvoor wel onder een zeer zware sedatie/pijnstilling. Op de praktijk kan het paard zijn hoofd dan lekker laten hangen op de standpalen, er is een ervaren assistente aanwezig en we kunnen het paard na de ingreep zelf goed in de gaten houden.
Hier zien we een voorbeeld van een tand met een totaal vervormd tandlichaam. Zo een vervorming is een pijnlijk proces en zit het welzijn van het paard erg in de weg. Dus het paard werd na de ingreep weer een stuk jeugdiger en vrolijker.
ONTWIKKELING
Hoe de ziekte zich ontwikkelt is nooit goed voorspelbaar. Soms blijft het bij een tand, soms moeten uiteindelijk alle tanden eruit. Waar mogelijk proberen we tanden te behouden, maar zeer pijnlijke tanden laten zitten bij een paard dat nog lang door moet leven adviseren we niet. Want dat zou niet eerlijk voor het paard zijn.
Het is namelijk een geluk bij een ongeluk, dat een paard ook zonder snijtanden nog prima kan functioneren. Snijden met snijtanden is alleen broodnodig als het gras kort is of het paard zichzelf moet beschermen tegen een ander boos paard. Hooi en langer gras en krachtvoer werkt het paard zonder snijtanden gewoon naar binnen met zijn lippen en kaakranden. Het is zelfs bijzonder te zien hoe snel paarden daar handig in worden. Wanneer een paard door deze vervelende tandziekte met minder, of soms uiteindelijk zelfs geheel zonder snijtanden weer bijkomt uit de sedatie, zien we al binnen twee uur dat hij/zij hooi gaat eten. De ziekte is erg vervelend, maar we hebben in de praktijk al veel paarden met deze aandoening geholpen en zagen ze daarna gezond en vrolijk nog veel ouder worden.
Eigenaren zeggen nagenoeg altijd dat het paard na de ingreep toch weer vrolijker en actiever en gezonder wordt. Ze lieten daarvoor dus eigenlijk wel wat zien, maar de meeste paarden zijn nu eenmaal geen snelle klagers.
Deze zijn er uit en nu weer een aantal vrolijke jaren tegemoet!
EEN OUDE DAG ZONDER ZORGEN?
Helaas krijgen we ook wel eens een paard of pony te zien, waar helaas nooit is ingegrepen, omdat men de ziekte niet (her)kende. Dan kan de aandoening zich zo ver doorontwikkelen, dat men de gezwollen tanddelen zelfs van buiten met het blote oog kan waarnemen als een algeheel verdikte kaak (zie onderstaande foto). Het probleem is dat pony's en paarden het vaak niet goed laten merken als er gebitsproblemen zijn. Deze pony at wel nog, -niet zo snel- simpelweg omdat eten een overlevingsinstinct is. Maar de wortels at hij bijvoorbeeld al lang niet meer.
In werkelijkheid heeft de arme pony lang last gehad van een uitermate knagende tandaandoening, die niet weg gaat zolang dit soort tanden er nog in zitten. Het is zeer belangrijk voor het welzijn dat bij oudere paarden en pony's het gebit, regelmatig (minimaal 1x per jaar) gecontroleerd blijft worden en bij twijfel verder gekeken en behandeld wordt door een paardentandarts, die ook ARTS is. Bij een pijnlijke aandoening zoals EOTRH kunnen mensen alleen door opletten en op tijd ingrijpen voorkomen dat "de onbezorgde oudere dag" een ongezonde lijdensweg voor het paard of de pony wordt. Is er geen geld voor goede verzorging en behandeling, dan is eerder in slapen echt betere zorg dan lang laten leven en lijden, zonder kans op verbetering.
