PPID

Direct door naar informatie voor PPID bloedonderzoek najaar 2023

WAT IS PPID?

PPID (Pituitary Pars Intermedia Dysfunction) bij paarden wordt veroorzaakt door een ontregeling in een deel van de hypofyse, de ‘pars intermedia’. De hypofyse is een centraal onderdeel van het hormonale stelsel. PPID is dus ontregeling in de hormoonhuishouding en veroorzaakt sluimerend een vermindering in conditie en ziekte.

PPID geeft verhoogde ACTH waarde. We weten dat dat een sterk verhoogde kans geeft, op het krijgen van echt vervelende gezondheidsproblemen, zoals ontstekingen maar spontane kanteling van het hoefbeen.

VANAF WELKE LEEFTIJD ALERT ZIJN OP PPID SIGNALEN?

Het is een feit dat PPID veel vaker voor komt bij oudere paarden (tussen de 10 en 25). Uit studies blijkt dat meer dan 15% van alle paarden ouder dan 15 jaar in meer of mindere mate PPID hebben en daardoor klachten ontwikkelen.

PPID komt ook wel voor bij jongere paarden (meestal wel ouder dan 10 jaar), maar gelukkig echt veel minder vaak dan bij oudere paarden boven 15 jaar.

Bij bepaalde signalen is het handig op PPID te gaan testen. Zeker bij lichtere signalen geldt, alleen meten is zeker weten en dan nog sterk preventief.

SIGNALEN PPID BIJ PAARDEN

Soms zijn er gedragsveranderingen waarneembaar, sloomheid en opeens meer moeite tijdens sportieve momenten.
Er kan vertraagde verharing ontstaan of soms ontstaat op bepaalde plekken overbeharing.
Een vertraagde wondgenezing.
Opeens niet meer drachtig kunnen worden.
Verminderde weerstand, gevoeliger voor infectievorming bijvoorbeeld in de luchtweg of hoefabcessen.
Verhoogd bloedsuikergehalte.
Hoefbevangenheid.
Sommige paarden gaan abnormaal zweten bij weinig inspanning.
Soms heel veel drinken en dus ook veel plassen.
PPID kan in later stadium een sterk afwijkende vacht (lang en krullend) geven en zelfs zenuwverschijnselen of blindheid.

Soms zijn er dus meerdere signalen tegelijk. In sommige gevallen is er slechts een signaal, die het wel verstandig kan maken een ACTH test te gaan doen, nog voor dat de andere signalen / schade, zich kan gaan presenteren.

WAT BETEKENT EEN TE HOGE ACTH WAARDE?

De hypofyse maakt onder andere ACTH aan, wat de bijnieren weer stimuleert om cortisol te gaan produceren.

PPID herkennen we, door dat er veel te veel ACTH gemaakt wordt, waardoor de bijnieren vervolgens weer veel te veel cortisol gaan maken. Te veel cortisol geeft uiteindelijk de ontregeling van de suiker stofwisseling en remt het immuunsysteem. Dat veroorzaakt de meest voorkomende veranderingen en afgeleide aandoeningen.

Een PPID test is eenvoudig, want er wordt wat bloed afgenomen en dat sturen we naar het lab. We kunnen de oorzaak van PPID zelf, helaas nog niet weg nemen. PPID is wel te behandelen door de afgifte van de ACTH te remmen met medicatie, samen met een gezonde levensstijl en voeding.

KUN JE PPID PREVENTIEF BEHANDELEN?

Onze paarden leven nu in een wereld zonder roofdieren en worden steeds beter verzorgd. Daarom worden ze gemiddeld ook veel ouder, kunnen langer sportief in beweging blijven en paarden mogen nu veel vaker van een mooie oude dag genieten.

PPID is een bedreiging voor de fitte senior, doordat het een heel breed scala aan gezondheidsklachten kan geven. Binnen deze klachten vallen helaas ook zeer ernstige klachten zoals terugkerende hoefbevangenheid en ontstekingen.

Gelukkig is de diagnostiek (bloedonderzoekje) voor ACTH waarde makkelijk te regelen en niet belastend voor het paard. Is de waarde structureel te hoog dan gaan we via behandeling en aanpassingen de ACTH waarde laag houden en monitoren hoe het gaat.

Die behandeling is een pilletje, dus ook eenvoudig. Uiteraard hoort hier ook een gezonde levenstijl bij, voeding en zeker ook beweging zijn belangrijk om de waarde niet onnodig omhoog te laten gaan.

NA DE DIAGNOSE PPID

Veel eigenaren hebben een bijzondere band met het oudere paard, doen graag dingen samen en zien het paard dus heel graag fit, gezond en genietend. De diagnose PPID is in tijdig stadium gelukkig nog geen hek van de dam. Bij tijdige behandeling en wat maatregelen zien we deze wens erg vaak uit komen. We zien vaak dat klachten weer gaan verdwijnen en ondanks de aanwezige aandoening PPID, alsnog een hele fijne onbezorgde oude dag kan komen.

Het vervelende nieuws is dus dat er een dergelijke ouderdomsaandoening zoals PPID is, die medische kosten geeft en inspanning verlangt (gezonde levensstijl). Het goede nieuws is dat dit veelal wel een goed werkende route biedt om de gevolgen terug te dringen, zodat ouder worden daadwerkelijk als luxe gezien en vooral ook ervaren kan worden.

EEN STERKE RELATIE TUSSEN PPID EN HOEFBEVANGENHEID

Te veel PPID-haar kun je gewoon scheren, hoefbevangenheid is veel problematischer.

Uit een onderzoek bleek dat bij 67% van de hoefbevangen geworden oudere paarden, uiteindelijk PPID structureel aanwezig was. Hoe hoog dit gemiddelde percentage thans in praktijk is, nu er natuurlijk ook sneller PPID getest wordt op andere signalen van PPID, is minder duidelijk. Maar hoefbevangenheid is dus heel vaak een complicatie van een ander probleem, PPID.

Het als een paal boven water, dat onbehandelde PPID een grote aanjager van hoefbevangenheid bij oudere paarden is. Hoefbevangenheid is voor paarden zeer pijnlijke aandoening, want het hoefbeen kantelt. Hoe sterker deze kanteling wordt, hoe moeilijker het wordt, het welzijn weer voldoende goed structureel op te gaan pakken.

Een hond of kat, van oorsprong roofdieren, kan bij zo veel pijn gewoon veel vaker gaan liggen maar zal geen betere jager worden. Een paard wil bijna 23 uur per dag op de hoeven staan boven zijn eten, want het is een vluchtdier. Chronische pijn bij het staan en afwezigheid van jagers, kan paarden in de moderne maatschappij in een langdurig moeilijke levenssituatie brengen. Het is nu dus echt de eigenaar van het paard, die in dit soort omstandigheden de welzijn van het paard, moet blijven bewaken. We onderstrepen dit niet voor niets, want nagenoeg alle eigenaren doen dit ontzettend goed! Dat mag best eens gezegd worden. Veel eigenaren zorgen er voor dat oud worden met PPID zonder al te veel klachten, voor paarden geen ellenlang gekwakkel of nare oude dag wordt.

PPID is sluimerige aandoening, die levensvreugd en dus welzijn, naar beneden drukt en niet altijd ongevaarlijk blijft. Via extra zorg kunnen we dat helaas niet volledig, maar gelukkig vaak wel behoorlijk goed tegen gaan.

DE DIAGNOSE PPID

Bij twijfel omtrent aanwezigheid van PPID, kunnen we door middel van een eenvoudig bloedonderzoek het ACTH gehalte in het bloed bepalen. Het in vroeg stadium diagnosticeren van PPID is heel fijn, omdat we via behandeling kans op vervelende gevolgen sterk kunnen terugdringen.

Wat bekend is, is dat de ACTH waarde kan fluctueren. Hij kan bijvoorbeeld even omhoog schieten bij zeer hoge stress. Ook in de loop der tijd kan de waarde gaan veranderen. Daarom is het fijn dat de test alleen een bloedtestje is, die je dus ook een keer kan herhalen.

In het najaar is hij meestal het allerbeste te meten, omdat suikerspiegels dan stijgen. Zodoende is er ieder jaar de najaarsactie, om bij vermoeden PPID de ACTH waarde in dit seizoen te gaan meten. Zo zien we ook of deze waarde door ingezette behandeling ook in het najaar onder een specifieke referentiewaarde blijft.

JAARLIJKSE PRIKACTIE PPID NAJAAR

Is er te veel verhoging in het bloed, dan is pergolide de stof voor het kunnen remmen van verhoogde ACTH. Wij geven dit via het product Prascent, van Boehringer. De gewenste dosering pergolide is afhankelijk van de gemeten verhoging in de ACTH-waarde.

Om te controleren of de dosering voldoende aan blijft slaan op de waarde ACTH of er misschien daling is, is een bloedtest een stukje belangrijke informatie. Die doe je het liefste in het najaar omdat hier waarde gaat pieken dus dit het beste moment is om te controleren of de piek niet te hoog door slaat.

VOORWAARDEN PRIKACTIE ACTH NAJAAR

Indien je via onze praktijk Prascend gebruikt, mogen wij je namens de fabrikant Boehringer in het najaar korting op testkosten geven. Ook mogen we reeds bij ons ingeschreven clienten deze korting geven, voor paarden die nog nooit onderzocht zijn voor PPID, maar in dit jaar specifiekere kenmerken van PPID gingen laten zien. Wij kunnen natuurlijk niet garanderen dat Boehringer dat altijd blijft doen, maar de afgelopen jaren was de korting er altijd.

Boehringer geeft dan vanaf 1 september tot 31 oktober 50% korting op de laboratorium kosten. Aansluitend geven wij onze clienten een extra 50% korting op kosten voor afname en opsturen van het bloed. Dat doen we omdat we de drempel om te blijven monitoren, laag willen houden.

EFFECTEN BEHANDELING PPID

Als er verhoogde waarde is, dan is wel of niet opstarten van preventieve medicatie een overweging van de eigenaar.

Hoeveel medicatie passend is, is afhankelijk van de gemeten waarde. Het middel hoeft slechts eenmaal daags gegeven worden en de meeste paarden verdragen dit middel goed. Houdt er rekening mee dat het soms iets langer kan duren, voordat het effect van de behandeling zichtbaar is en het paard weer terugkeert naar zijn normale uiterlijk en gedrag.

Bij de meeste paarden treedt verbetering op tussen 6 -12 weken na het starten van de behandeling.

Deze verbetering is afname van de klachten. Verbetering ligt natuurlijk ook in beheersing van vervolgklachten, die anders nog de kop op kunnen gaan steken.

HET BELANG VAN BEWEGING EN VOEDING

We hebben de levenskwaliteit van vele oudere paarden met PPID inmiddels echt heel goed kunnen verbeteren via medicatie en gericht voedingadvies/levensstijl.

Dit pilletje werkt veel beter als deze ook samen gaat met een gezonde levensstijl. Gezonde voeding EN voldoende beweging zijn ZEER belangrijk zijn om ziektevorming door PPID tegen te gaan. Uiteraard kunnen we u helpen goede schema's op te zetten. In de gevallen dat PPID reeds hoefbevangenheid, veroorzaakt heeft, is het belangrijk te weten dat medicatie vaak veel verbetering kan geven op het verloop hier van. Het is dan immers de PPID die het proces aan kan blijven wakkeren en hoefbevangenheid dan helaas ondanks alle normale maatregelen tegen hoefbevangenheid, alsnog een chronischer toekomstverloop kan krijgen.

We zien dat de focus van mensen op voorkomen van hoefbevangenheid ligt, omdat dit het zwaarste symptoom is. Echter, is er PPID, onderschat dan niet dat er samen meer aan de hand, dan alleen een normale accute bevangenheid.

ONTWIKKELINGEN PERGOLIDE VOOR PAARDEN

Vroeger was er voor paarden geen geregistreerd medicijn en noemden we PPID "cushing". We schreven dan een recept uit en paardeneigenaren konden dan pergolide bij de apotheek halen. Sinds oktober 2012 zijn er medicijnen voor paarden geregistreerd. Het nadeel zijn de ontstane prijzen, het voordeel is dat het nog altijd verkrijgbaar is voor paarden en de altijd nauwkeurige samenstelling.

Recent leek Pergoquin even een goedkoper alternatief te gaan worden voor Prascend van Boehringer. Via grote inkoop konden we de prijs van Prascend ook verlagen. Vervolgens geeft Boehringer natuurlijk altijd ook nog het extra klantvoordeel van de bloedtap aktie.

We houden de mogelijke alternatieven uiteraard voor u in de gaten.

DOSERING

De ACTH waarde is uiteraard per paard verschillend. De pergolide wordt afgestemd op de mate van afwijking. De aandoening legt zelf al uit, waarom bij aanwezigheid PPID de juiste dosering in de Pergolide geven, belangrijk is.

Een lichaam doet helaas niet altijd vanzelf wat het doen moet om heel gezond oud te worden. Maar door PPID zo veel mogelijk onder controle te houden, krijgt menig eigenaar alsnog hele mooie gezonde jaren met het paard.