WAT IS INFLUENZA?
Influenza vormt voor paarden een veel groter gezondheidsrisico, dan een normale griep.
Dat komt omdat influenza te vaak leidt tot verdere restschade in de luchtwegen. Influenza kan langdurige conditieklachten of uiteindelijk tot ernstige chronische luchtwegproblemen leiden. Dan is euthanasie noodzakelijk.
Grotere uitbraken, bijvoorbeeld in Australie waar de afstanden tussen stallen gemiddeld veel groter zijn dan in Nederland, maakten extra duidelijk hoe besmettelijk influenza is. Influenza kan lange afstanden overbruggen en zo gemakkelijker grote uitbraken gaan geven.
WAAROM VACCINEREN TEGEN INFLUENZA?
Influenza onderdrukken is dus niet alleen belangrijk voor het individuele paard, maar ook voor paarden in zijn omgeving en de gehele paardensector.
Daarom is enting tegen influenzavaccinatie bij paarden verplicht via de wedstrijdorganisaties KNHS en FEI (internationaal). Daarnaast willen heel veel stalhouders ook liever geen paarden op het terrein, die niet zijn gevaccineerd tegen influenza.
Inmiddels zijn bijna alle paarden in Nederland gevaccineerd tegen influenza. Influenza is er af en toe nog wel, maar door de algeheel hoge vaccinatiegraad is het verloop milder, uitbraken blijven gelukkig heel klein.
COMBINATIE MET TETANUS OF APARTE INFLUENZA VACCINATIE?
Voor influenza zijn er combinatie vaccinaties (met tetanus) en aparte vaccinaties.
Enten tegen tetanus is niet verplicht, want een tetanusbesmetting is niet besmettelijk. Deze beschermt alleen het individuele paard en dan mag iedere eigenaar zelf bepalen of bescherming geregeld moet worden.
In praktijk ent bijna iedere paardeneigenaar ook tegen tetanus en krijgen bijna alle paarden dus combinatievaccinaties. De enting tegen influenza moet voor handhaving van de werking frequenter gegeven blijven worden, dan de enting tegen tetanus. Daarom zijn er dus zowel combinatie entingen als aparte entingen.
VACCINATIE INFLUENZA BASIS EN HERHALING
De influenzavaccinatie omhelst een basisvaccinatie en daarna een jaarlijks terugkomende herhaalvaccinatie.
Een goede basis is heel belangrijk, omdat de jaarlijkse vaccinatie anders niets of te weinig doet. Uit onderzoek blijkt ook dat de bescherming na 6-9 maanden al iets aan het verzwakken is. Dit maakt het in zijn algemeenheid slimmer de interval tussen de jaarlijkse influenzavaccinaties eerder te verkorten, dan ze te willen verlengen.
Voor de volledige duidelijkheid zetten we alle verplichtingen en alle recente adviezen voor u op een rijtje.
REGELS VACCINATIE INFLUENZA BIJ DE KNHS
Basisvaccinatie KNHS voor paarden geboren VOOR 2022
De basisvaccinatie is een eerste vaccinatie en tussen de 21 en 92 dagen een tweede.
Basisvaccinatie KNHS voor paarden geboren VANAF 2022
De basisvaccinatie is een eerste vaccinatie en tussen de 21 en 92 dagen een tweede.
Een derde basisvaccinatie dient binnen maximaal 6 maanden na de tweede enting gegeven te zijn.
Voor alle paarden en pony’s die in 2021 en eerder geboren zijn verandert er dus niets, de basisvaccinatie van twee entingen moet uiteraard wel goed in hun paspoort staan.
Herhaalfrequentie KNHS voor ALLE PAARDEN
De jaarlijkse hervaccinatie moet binnen 12 maanden gegeven zijn, omdat de bescherming anders echt niet meer met 1 enting goed op peil te krijgen is.
Let ook goed op de volgende voorwaarden:
Zijn er meer dan 12 maanden verstreken, dan moet voor de deelname aan een wedstrijd, de gehele basisvaccinatie opnieuw.
Na de vaccinatie mag het paard 7 dagen geen wedstrijd starten.
Let er op dat het paspoort aanwezig is op het moment van enten, want dit is de plaats waar voor het paard op de pagina “influenza” alle vaccinaties goed geregistreerd moeten staan.
REGELS VACCINATIE INFLUENZA BIJ DE FEI
Basisvaccinatie FEI
Hier geldt dat allereerst de basisvaccinatie conform KNHS van toepassing is.
Aanvullend geldt bij de FEI dat er ook voor paarden voor 2022, binnen 6 maanden na de basisenting een derde enting voor de basis verplicht is.
Herhaalfrequentie FEI
Ook hier geldt dat de herhaalenting minimaal 1 keer per jaar herhaald moet worden.
Als aanvullende bepaling geldt bij de FEI dat op wedstrijd de enting nooit langer geleden mag zijn, dan 6 maanden en 21 dagen voor de wedstrijd.
En uiteraard mag het paard nooit gevaccineerd zijn in de laatste 7 dagen voor het paard op het wedstrijdterrein verschijnt.
VACCINATIE INFLUENZA BIJ FOKKEN
Voor fokkers is het belangrijk te weten dat bij drachtigheid, de frequentie omhoog moet, om een kwetsbaarder veulen goed beschermd te krijgen.
DRACHTIG
Influenza en tetanus bij voorkeur in de 3e en 9e maand, zodat moeder en kind de eerste periode direct beter beschermd zijn.
Wilt u de merrie enten tegen rhino dan geldt hier voorkeur voor de 3e, 5e, 7e en 9e maand van de dracht.
VEULEN
De eerste enting van het veulen is op 6 maanden. Als de merrie in de laatste vier maanden van de dracht niet geënt is, wordt het veulen op 5 maanden geënt. De tweede enting 4-6 weken daarna. Vanaf 2022 is er ook voor de KNHS een derde basisvaccinatie, binnen maximaal 6 maanden na de tweede enting. Dan is een basisenting een feit.
Vervolgens is tot drie jaar een hogere herhaalfrequentie (halfjaarlijks) het overwegen waard, maar dit is dus niet verplicht.
ADVIES SRP INFLUENZA VACCINATIE JONGE PAARDEN
De Sectorraad Paarden is een samenwerking van organisaties ter behartiging van de collectieve belangen van de paardensector in Nederland. Wat is haar advies?
Basisvaccinatie SRP
Het avies van de Sectorraad Paard is de basisvaccinatie altijd uit 3 vaccinaties te laten bestaan, zodat de afweer vanuit de basis beter op gang komt.
Uiteraard moet de moeder goed geent zijn. Vervolgens het veulen op 6 maanden, de tweede 3-4 weken later en de derde vaccinatie ongeveer 6 maanden later. Dan is er gelijk een goede basis voor de KNHS en FEI geregeld.
Herhaalvaccinatie SRP
Bij jonge paarden kan men stellen dat er verhoogd risico is, dus adviseert de SRP tot 3-jarige leeftijd de herhaalvaccinatie 2 maal per jaar te herhalen.
Na de uitgebreidere basis kan men bij volwassen paarden direct naar 1 maal herhalen per jaar of aansluiten bij de herhaalfrequentie van de FEI.
NA DE INFLUENZA VACCINATIE
Bij paarden komen ongewenste reacties gelukkig veel minder voor, dan bijvoorbeeld bij kinderen.
Wat bijna nooit voorkomt, maar wel bij iedere eigenaar bekend moet zijn, is dat een lichaam bij toediening van niet lichaamseigen stoffen een allergische reactie kan ontwikkelen met directe shock tot gevolg. Dat kan dus ook bij een enting voorkomen. Gelukkig is zo een zware allergische reactie zeer uitzonderlijk. Toch willen we wel dat u weet, dat dit mogelijk is.
Zeer incidenteel, zien we dat er tijdelijke zwellingen op de geïnjecteerde plaats kan verschijnen. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Ook kan het paard even koorts krijgen. De koorts duurt meestal een dag, maximaal drie dagen en gaat over zonder medicatie. Als het paard echter zijn eetlust verliest of zich belabberd voelt door de koorts, mogen koortsremmers toegediend worden.
Het is belangrijk om te weten dat een enting helaas ook een tijdelijke vermindering van weerstand veroorzaakt, waardoor een willekeurig rondsluimerend virus makkelijker kan toeslaan en dan de conditie kan verminderen. Ook al hebben dit soort besmettingen bijna nooit zulke forse gevolgen als influenza zelf snel heeft, is wat extra waakzaamheid voor en na enting op zijn plaats. Mocht u iets ongewoons merken, willen we dit graag weten.
Fabrikanten schrijven in bijsluiters geen rust meer voor, maar adviseren “stress te vermijden voor en na de vaccinatie”. Hou het paard na de vaccinatie wat rustiger en controleer bij twijfel zeker de temperatuur, want een paard met koorts of pijn gaan trainen, voegt geen plezier maar spierpijn toe.
Wij enten al vele jaren meer dan 3000 keer per jaar tegen influenza en tetanus en kiezen mede vanwege kans op bijwerkingen, per definitie voor hoogwaardige vaccins.
BESCHERMING NA VACCINATIE INFLUENZA
Een enting geeft geen garantie dat een paard geen influenza kan krijgen. Maar enting verlaagt de kans op het krijgen van de ziekte, de ernst van de verschijnselen en de kans op permanente schade aan luchtwegen. Het drukt dus niet alle influenza, maar de kans op verkeerde ontwikkelingen sterk terug.
Na besmetting zal een geënt paard minder virus uit scheiden. Dat is belangrijk, want influenza is zeer besmettelijk omdat het influenzavirus heel klein is. Het kan lang in de lucht hangen en zich over tientallen meters via lucht verspreiden.
Influenza is door de hoge entinggraad dus niet helemaal uitgebannen, maar gewoon veel minder opvallend aanwezig. Om zeker te weten of een verkoudheid influenza is, moet gericht getest worden. Maar als het mild verschijnt, dan slaan we dat natuurlijk vaak over.
Het virus wijzigt ook regelmatig (verschillende stammen). Daar staat gelukkig tegen over, dat de entingvloeistoffen regelmatig worden aangepast.
STALMANAGEMENT EN INVLOED OP INFLUENZA
Als staleigenaar is het handig VOOR een paard in de groep gaat altijd eerst even te controleren of vaccinatie en ontwormen goed heeft plaatsgevonden en er geen schimmel of mijt enzovoorts is. Bij onduidelijke snot en geen vaccinatie, houdt u het paard zelfs liever even buiten de deur.
De bonden willen dat er 7 dagen voor bezoek van een wedstrijd, geen enting geplaatst is.
In de bijsluiter staan de immunisatieperiode veiligheidshalve op een iets langere termijn. Aanvang immunisatie: 2 weken na de basisvaccinatie. Duur immunisatie: 5 maanden na de basisvaccinatie tot 12 maanden na de eerste hervaccinatie.
Gaan wennen op een nieuw adres tussen nieuwe paarden, mensen, voeding en gewoontes kan veel stress geven. Dan komen veel latent aanwezige ziekten opeens naar boven. Een niet goed geent paard of een paard dat wel een enting kreeg maar nog niet door de immunatie is, gaat dus meer virus op het terrein uit scheiden.
In het algemeen geldt uiteraard dat je nieuwe paarden niet zo maar in een gezonde groep wilt zetten. Zet een paard waar mogelijk altijd wel minimaal 2 weken apart van de groep, met een ander paard of pony er bij. Maar dus niet in een grotere groep.
Strenger en stipter stalmanagent, kan opeens een keer toch dat veel betere stalmanagement blijken.
VACCINATIEDATA GOED IN DE AGENDA
Kies de gewenste freqeuntie en zet de vaccinatiedata ruim van te voren in de agenda en stel het maken van een afspraak niet uit. Zo ben je altijd binnen schema, ook als er net een ander virusje op stal uitgezeten moeten worden.
Op tijd zijn levert hier dus iets op, want dan hoeft de basis niet onverhoopt opnieuw. We worden met regelmaat gevraagd de notitie in het paspoort te anti-dateren. Soms zelfs maanden.
Hierboven is al beschreven dat jaarlijks herhalen al echt op de maximale termijn staat. De bescherming kan na verder overschrijden van de termijn namelijk met 1 prik met volledige zekerheid, niet meer op gang kan komen. Daarmee wordt iedere verdere toekomstige influenzavaccinatie dus ook gebakken lucht. In het algemeen spuiten wij echt niet graag in het luchtledige. Ver antidateren lijkt vriendelijk, maar is het helemaal niet. Want zo kun je niet een individueel paard maar ook veel andere paardeneigenaren en paarden duperen. In werkelijkheid komen er zo te veel paarden, die jarenlang stiekum volledig onbeschermd zijn.
Als de kosten van de extra basisenting een probleem zijn, dan wordt het dus zowel goedkoper als beter, het paard helemaal niet meer te vaccineren. Het is belangrijk dat paspoorten blijven kloppen. Alleen zo kan iedereen in de toekomst zelf blijven bepalen, wat hij of zij wel en niet in de koppel met andere paarden wil.
Zeker als u de KNHS herhaaltermijn volgt, zet je de reminder gewoon iets ruimer voor de uiterste prikdatum. Bel of app gelijk, dan staat de afspraak. Zet de reminder op jaarlijks terugkomen. Zo heb je het altijd snel en goed geregeld.
BESTAAT INFLUENZA NOG?
Zolang paarden correct gevaccineerd zijn, is de kans heel klein lijkt dat het influenza virus zich nog ver en extreem kan verspreiden. Dit noemen we ook wel ‘groepsimmuniteit’. Als de vermenigvuldiging stokt, omdat het veel paarden tegen komt met een goede weerstand tegen het virus, kan het zich veel minder makkelijk verspreiden.
Wat er gebeurt als paarden niet of niet goed worden gevaccineerd tegen influenza, heeft men in Australië in 2007 meegemaakt. Paarden influenza kwam hier tot 2007 niet voor, maar werd ondanks strikte quarantaine eisen van Australië, toch per ongeluk het land binnen gebracht. Hierdoor kregen in zeer korte tijd, ondanks zeer grote afstanden tussen stallen, 47.000 paarden griep en kwamen de restgevolgen die er bij horen. Dan is de schade heel groot.
Deze pagina is nu veel langer dan de andere pagina's over vaccinaties. Maar dat komt natuurlijk omdat influenza voor de gehele paardenhouderij uiteindelijk een gewone, maar toch een hele belangrijke paardenvaccinatie is.
