Osteopathie voor paarden
Een enorme passie voor het helpen van paarden. Dat begint natuurlijk bij goed zien maar ook voelen, wat afwijkend is.
Toen Hans begon met de scholing tot EDO-osteopaat en leerpad als manueel therapeut, werd osteopathie nog gezien als "zeer alternatief". Wij hadden osteopathie echter wel zien werken bij paarden in de praktijk dus de dagelijkse sportsokken werden gewoon even vervangen door geitenwol.
Om dan gelijk ook maar helemaal niets te gaan missen, heeft Hans de meest uitgebreide manuele osteopathie opleiding gevolgd via de uiterst ervaren paardentherapeut Janek Vluggen (EDO-osteopathie). Janek Vluggen kan gezien worden als één van de grondleggers van paardenosteopathie, inhoudelijk sterk en praktisch vooruitstrevend.
Inmiddels vindt iedereen osteopathie bij paarden heel normaal. Hans heeft al zo veel paarden gevoeld en behandeld, osteopathie werd een extra moedertaal.
EQUINE DIPLOMATE OF OSTEOPATHY (EDO)
Als paardenarts werkt Hans iedere dag met alle mogelijke soorten bewegingsproblemen. Uiteraard verdiepte hij zich heel ver in de reguliere medische cursussen voor artsen. Deze zijn gericht op het opsporen en behandelen van pijn en irritatie.
Osteopathie is niet voor pijnbestrijding, maar voornamelijk gericht op normalisering van beweging van een pijnvrij lichaam, zodat wervelkolom en gewrichten zo goed mogelijk, bij de structurele stand passende manier, kunnen samen werken.
KREUPELHEIDSARTS EN EDO
Hans was een van de eerste paardenartsen die zich ook Equine Diplomate of Osteopathy (EDO) mogen noemen.
Het EDO-register kunt u hier raadplegen.
De EDO-opleiding is zeer uitgebreid, gaat soms zelfs heel erg ver, maar blijft wel voortdurend sterk gericht op verdieping en effect in praktijk.
VEEL ANATOMIE EN DOEN
Hans rondde deze volledige opleiding voor paardenosteopathie af met tienen, hij beheerst anatomie maar is daarbij ook een echte "doener". Goede uitvoering is ook bij uitvoering van osteopathie op een groot paardenlichaam dat niet altijd soepel is, uiteindelijk de kern van de therapie.
Natuurlijk is deze kennis ook een waardevolle aanvulling op het puur medische werk, kreupele en onregelmatige paarden te onderzoeken en weer op de rit te krijgen.
SYSTEMEN IN HET LICHAAM
Tijdens de opleiding Equine Osteopaat leert men te denken in zogenaamde bewegingsketens in het lichaam, ketens die altijd onderdelen van alle bewegingssystemen bevatten.
De osteopaat onderscheid daarin drie bewegingssystemen:
- Het parietale systeem. Het voor ons bekende bewegingsapparaat bestaande uit botten, wervelkolom, spieren, pezen, banden en gewrichten.
- Het viscerale systeem. Dit systeem omvat alle organen binnen het lichaam, denk aan spijsverterteringsorganen maar ook aan bijvoorbeeld geslachtsorganen.
- Het craniosacrale systeem. Dit systeem bevat schedel, hersenvliezen, hersenvocht, zenuwen en het heiligbeen.
Het lichaam is een geheel waarin voortdurend beweging plaatsvindt. Bewegingsverlies ontstaat door oorzaken van buiten af (bv. overbelasting) of door oorzaken van binnen uit. Een osteopaat probeert te onderzoeken of de keten goed functioneert en of er sprake is van voelbare bewegingsbeperkingen (in het parietale systeem).
Een eigenaar ziet de osteopaat eigenlijk overal aan draaien waar hij bij het paard aan kan draaien: van oor en kaak tot knie en staart. Alles wat zou moeten kunnen bewegen wordt in diverse richtingen op beweeglijkheid getest.
Vervolgens kunnen bepaalde patronen in blokkades in de voelbare regionen wijzen naar andere oorzakelijke bewegingsbelemmeringen, soms ook op niet tastbare plaatsen (in het viscerale of craniosacrale systeem).
DE BEHANDELING
Indien er voor gekozen wordt het paard volledig osteopathisch te behandelen, dan zult je merken dat er niet alleen naar de rug gekeken wordt, maar naar het gehele paard.
Er worden directe technieken met de hand gebruikt en indirecte technieken waarbij het paard "zichzelf behandelt" door middel van ontspanning en zijn eigen lichaamsgewicht. Het paard kan zich op die manier niet zo maar beschadigen.
Vanuit deze filosofie worden paarden natuurlijk ook niet gesedeerd. Het verloop en de duur van de behandeling hangt erg af van hetgeen gevonden wordt en losgewerkt moet worden.
Zijn er geen bijzonderheden dan is het paard soms al na 30 minuten klaar. Soms zijn ook behandelingen die de eerste keer 1,5 uur duren, omdat er na de totale controle dan ook echt veel behandeld moet worden.
TITELS EN CERTIFICERING
Het woord paardenosteopaat is helaas nog geen beschermde titel, iedereen die op een wervel kan drukken kan zich gelijk osteopaat noemen.
Echt iedereen. "De schilder leerde het bij via een kennisje, die het ook weer leerde van een kennis".
Dat dit niet heel bevordelijk is voor zowel kennisvorming als gemiddelde resultaten, is niet zo vreemd.
We vinden het eigenlijk onbegrijpelijk dat er mensen zijn die dit "werk met paarden" willen doen, zonder er veel meer over te weten. De drive van grondleggers zoals Janek Vluggen om zaken verder te doorgronden en zijn grote parate kennis van anatomie en handgrepen uit vele manuele gebieden, zal bij iedereen met oprechte interesse in bewegingsproblemen, aanstekelijk werken.
RELATIE MET GENEESKUNDE
Osteopathie is dus niet alleen voor sportpaarden, maar echt voor alle paarden gezond!
Een osteopaat kan meer maar zeker niet alles voelen, zo kunnen kissing spines die niet actief heel pijnlijk ontstoken zijn, manueel door niemand met volledige nauwkeurigheid herkend worden. Ook voelen we niet, waar milde pijn in een been zit, want als we hem op tillen zit er gelijk geen gewicht meer op.
Tussen wervelkolom en alles boven en onder de wervelkolom bestaat natuurlijk veel interactie. Met osteopathie werken we letterlijk op de scheidslijn. Zo komt het in praktijk regelmatig voor dat we moeten gaan "schakelen" tussen onze hulpmiddelen, om dan osteopathie wel de rol te kunnen gaan geven, die het verdient.
SPECIFIEKERE RELATIE MET MEDISCHE MESOTHERAPIE
Als een paardenrug of hals geen enkele vorm van manuele behandeling meer toe kan laten omdat de spanning enorm hoog is geworden, is het niet goed manueel te behandelen. Langere tijd sterke pijn moeten verdragen is ook voor een paard erg zwaar.
In dit gelukkig echt uitzonderlijke geval kunnen we via een heleboel kleine injecties met dunne naaldjes verschillende stoffen in spuiten die de zenuwen stimuleren om de pijn weg te voeren.
Mesotherapie is niet nieuw maar een lang bestaande medische handeling. Zeer gerichte pijnbestrijding is voor het paard soms de beste manier om echte hulp op te kunnen starten.
EEN STRIJD TEGEN ONZIN
Een van de grootste problemen van osteopathie is het feit dat het geen beschermde titel is. Dat geeft ook de nodige onzin om het onderwerp.
Na osteopathie is een paard niet gelijk perfect recht. Dat kan uitsluitend gebeuren bij eigenaren die zich alles op de mouw laat spelden en daarna niet ziet dat het paard nog steeds een beetje scheef is.
Een osteopaath kan namelijk een natuurlijke curve in het lichaam niet zo maar manueel veranderen. Wel kan het zijn dat het paard na behandeling veel makkelijker beweegt en je natuurlijke scheefheid zo in veel mindere sterkte ervaart en beter oefeningen kunt doen. Training van spieren kan soms ook veel doen.
Een paard vijf keer achter elkaar osteopatisch behandelen is ook niet conform de leer. Soms is na een maand wel een volgende behandeling nodig. Een osteopathiebehandeling hoeft normaal nooit meer dan twee keer achter elkaar uitgevoerd te worden, want daarna moet het lichaam namelijk echt voldoende tijd krijgen via beweging het zelf te gaan doen.
Lukt dat niet, dan is er altijd meer aan de hand, dan louter een osteopathisch oplosbaar probleem. Bij kreupelheden, ontsteking, maagzweren of kiespijn, slechte zadels enzovoorts, zal osteopathie niet goed kunnen gaan werken, want het lichaam kan beweging bij aanwezigheid van pijn, niet voldoende normaliseren.
Osteopathie moet gezien worden als preventief middel, normalisatie van bij het postuur passende beweging.
Het verschil tussen pijn en blokkade bestaat zeker. Het feit dat we er sommige paarden met blokkadeproblemen echt letterlijk via een halfjaarlijkse onderhoudsbeurt manuele therapie normaal aan het lopen houden, blijven we zelf ook bijzonder vinden.
TAALVERSCHILLEN
Dat bijvoorbeeld manipulatie van eierstokken bij niet ingewijden in de leer van de osteopathie bij veel mensen tot grote verbazing en verwarring leidt, kunnen we heel goed voorstellen. Tijdens de opleiding viel onze nogal nuchtere Hans soms ook bijna van zijn stoel.
Maar heel vreemd is zoiets dan bijvoorbeeld ook weer niet, als we bedenken dat er in Frankrijk sportpaardenartsen zijn die dravers met rugprobleem soms met verdovende vloeistoffen inspuiten bij de ophangbanden van de eierstokken. Men constateert hetzelfde probleem (dezelfde "blokkade"), alleen de keuze van behandeling is totaal anders.
Taalverschillen overbruggen en ons daadwerkelijk even in elkaars werkgebied zienswijzen gaan verdiepen, leverde hier inhoudelijk zeer leuke en leerzame momenten op.