Het controleren van de boom
Bevat je zadel een boom, dan is het goed te weten hoe je ook tussen de bezoeken van de zadelmaker, zelf kunt controleren of hij nog heel is.
De meeste zadels hebben een boom aan de binnenkant. Vroeger was deze altijd van massief hout, letterlijk een stuk uit een dikke boomstam. Tegenwoordig wordt vaak ander, meer flexibel materiaal gebruikt. Het overstappen naar andere materialen geeft meer comfort voor paard en ruiter. Enige nadeel is dat het eerder stuk kan gaan dus dat kan wat aandacht gebruiken.
In praktijk zien we dat een paard een verandering in het zadel doorgaans eerder opmerkt dan de ruiter. Dat is logisch, hij of zij loopt er onder en voelt het zadel op een bewegende rug en de ruiter balanceert meer boven het zadel.
Als we een paard aangeboden krijgen omdat het paard minder graag gaat werken en klachten heeft is het aan ons zo snel mogelijk vinger op de zere plek te leggen. Hoe langer een paard zijn werk niet prettig kan vinden, hoe groter zijn aversie tegen samenwerken wordt.
Als de zere plek in het zadel ligt en wie-dan-ook werkte bij het passen om welke reden dan ook niet secuur genoeg, vormt dat een probleem voor de arts die het paard krijgt aangeboden. Deze arts heeft als doel het weer een vrolijk paard te maken, maar feit is dat een arts dan vele onderzoeken en behandelingen kan gaan doen, maar de oorzaak op het paard aanwezig blijft. Paard en eigenaar kunnen hier maar via een route daadwerkelijk geholpen worden en dat is een extra zadelcontrole.
Nu is een arts en therapeut geen ervaren zadeldeskundige. Echter, onze assistente heeft als zadelverkoper met zeer aanpasbare zadels gewerkt en kent uit die tijd alle extra trucjes om te controleren of het zadel tijdens beweging doet, wat hij doen moet.
Het is onmogelijk via internet iemand het oog voor een goed passend zadel te geven. Maar hieronder leggen we een paar eenvoudige trucjes uit hoe u tussen de bezoeken van de zadelmaker, zelf ook al kunt controleren of de boom heel is.
Lees deze een keer door, want voorkomen dat je met een scheur in je boom rijdt, is eigenlijk niet zo moeilijk. Als je een keer twijfelt en je zadelmaker kan niet snel helpen, dan kun je daarna nog altijd even deze pagina er bij pakken.
COMBINATIES VAN MATERIALEN
Bomen zijn tegenwoordig vaak allerlei combinaties van materialen, dunne laagjes hout over elkaar heen, plastic materialen, koolstofvezel enz. Het doel is altijd het materiaal dun en licht te houden, maar toch sterk.
DE KRACHTVERDELING KOMT UIT DE BINNENKANT
Wij zien in de praktijk regelmatig paarden met boomproblemen. Niet alle paarden gaan duidelijk protesteren bij overlast, dus de ruiter kan dan ook ervaren dat het paard minder blij is gaan bewegen, met zijn staart gaat zwiepen, stugger in de mond wordt, het opeens gaat happen bij het opzadelen. Kortom, het paard geeft aan dat er een negatieve verandering is.
Die signalen kun je negeren maar heel vaak ook bijsturen en dat wil je dan bij voorkeur doen voordat het ingesleten in het gedrag is. Niet alleen is het leuker als een paard ja zegt maar als je paard altijd al hapt tijdens opzadelen of zwiept met de staart tijdens oefeningen, heb je dat niet meer als beschikbaar signaal dat het even minder gaat als je wilt.
We zien boomproblemen niet alleen bij de goedkope merken maar ook bij de duurdere en populaire merken. Vervolgens niet alleen bij oude zadels, maar ook bij nieuwere. Zelfs bij zogenaamde onbreekbare boom zagen we ooit een complete breuk. De fabrikant bleef tot het laatste moment aangeven dat breuk in zijn boom onmogelijk, maar een open getrokken zadel liegt nooit.
Gelukkig zit er meestal lange garantietijd op de boom. Bij sommige zadels is er zelfs een levenslange garantie voor de eerste eigenaar. Dus als je via voelen verkeerde ontwikkeling voelt is er geen man overboord maar voorkom je wel dat het paard verdere mentale- of lichaamsklachten op bouwt.
ZELF EEN BREUK VOELEN
Feit is dat bomen zich bij het losraken of breken, niets aantrekken van de datum waarop de afspraak met de zadelmaker in de agenda staat.
Bij twijfel of een vreemd piepje in het zadel of het paard wordt opeens overduidelijk niet zo blij bij op zadelen enz, volgt hier meer uitleg over hoe de binnenkant in elkaar steekt, hoe je snel een eerste controle kunt doen.
WAT JE MOET WETEN
Bomen worden vaak versterkt via staal. Dat staal kan scheuren of los gaan.
WAT KAN STUK GAAN?
Allereerst moet je weten wat er stuk kan zijn in een boom. Natuurlijk de boom zelf, maar meestal zitten problemen in het ijzer. Binnenin het zadel worden bomen steviger gemaakt met ijzer. Op de kop zit soms ijzer en onder de kop zit nagenoeg altijd ijzer. Men noemt het afwisselend kopijzer, gulletplate of headplate.
Vervolgens is er vaak nog een “spring”, de versteviging onder de benen van voor naar achteren over de onderzijde van de boom.
Alle ijzer wordt bevestigd met nagels of schroeven. Komt er veel druk op, dan kan daar speling in komen. Ook kan metaalbreuk voor komen. Ooit kregen we een leverancier van een bekend merk die probeerde zijn zadel heel flexibel te maken. Maar na enige tijd bleek het niet drukbestendig. Als je weet hoe je zadel aan het begin voelt, weet je ook dat dat niet heel veel anders moet worden.
Het kan zijn dat je in het kussenkanaal of onder de kussens echt niets voelt. Dan is het een plastic zitting. Voelt u de veer lopen, dan heeft u een “spring tree”. Nu je dit weet, kun je de punten ook makkelijker zelf controleren.
Uitslag bij de zadelmaker
Het is belangrijk te weten dat breuk echt niet alleen bij hele oude goedkope zadels voorkomt. Voel hoe het zadel aan het begin voelt. Voelt u later nieuwe vreemde dingen die u eerder niet voelde, ga dan met het zadel naar de zadelmaker. Hij kan het zadel openmaken en de schade beoordelen. Veel breuken kunnen worden hersteld, maar is er geen garantie meer, dan zal het soms nodig zijn afscheid van het zadel te nemen.
HET LIGT NIET AAN MIJN ZADEL
"Mijn zadel past, daar ligt het echt niet aan, zoek direct medisch", horen wij dan. Maar aandachtspunt is dat medische en manuele behandelingen bij rugproblemen oorzaken van buitenaf niet structureel gaan oplossen. In het algemeen weten we bij rugproblemen dat structurelere verbetering van ruggebruik de enige route naar herstel is. Een paard met rugproblemen onder een slecht inwerkend zadel is per definitie op termijn kansloos.
We zagen bij zogenaamde niet-zadelproblemen scheuren in plastic bomen, losse nagels in de bomen onder ruitergewicht die piekpunten doorgeven in de druk naar het paard. Wat we ook zagen zijn zadels die in een zadelpers onbewust veel te scheef geduwd zijn en zeker niet altijd in lijn met het paard lagen. We zagen zadels van een goed merk met spontane productiefouten. Hoe langer je zadels controleert, hoe vaker je ervaart dat zadels handwerk zijn en kwaliteitscontrole in de fabriek en op stal mensenwerk. Kleine veranderingen in het productie- of inkoopproces kan al tot veranderingen in een zadel gaan leiden.
Daarom is het belangrijk objectief naar zadels te kunnen kijken. Simpelweg omdat ze wel met regelmaat problemen veroorzaken en deze oorzaak nou net het makkelijkst op te lossen is.